تضخّم الذکریات الماضیة (تحلیل أسباب الإعجاب بالتراث العلمی والأدبی الإسلامی عند الکتّاب العرب بعد هجمة المغول)

نویسنده

چکیده مقاله:

إن النفسیة المتأزمة للإنسان المسلم بعد هجمة المغول، إما تهرب من الواقع وتسیر فی ماوراء الطبیعة وإما تعجب بماضیها الکامل والذهبی فتنفرّ من کلّ ما یُشمّ منه رائحة الإبداع ومن کل ما یتّسم بطابع غیر إسلامی. إنّ نتیجة هذه الظاهرة فی مجال الشعر هی الاهتمام بالتأویلات اللامعقولة والاستعارات الغریبة والبعیدة والنظم علی طرق الشعراء الماضیین، کما تؤدّی فی المجال العلمی إلی إعادة قراءة الکتابات الماضیة وفهمها وإعادة کتابتها وعدم الإبداع فیها. فنحن فی المقال الحاضر، بعد إشارة عابرة إلی أسباب ازدهار حرکة التألیف والکتابة فی العصر التالی لهجمة المغول والمعروف بفترة الانحطاط، نعالج ظاهرة اهتمام مؤلفی هذه الفترة بکتابة الحواشی والشروح علی المؤلفات السابقة؛ ونعتقد أن هذه الرغبة المقدسة نحو المؤلفات السابقة وتلخیصها أو شرحها، تُعدّ نوعاً من الاهتمام بالتراث الإسلامی العربی والذی یجب البحث عن جذورها فی اتساع روح التقلید عند الشعب المسلم فی هذه الفترة وفی حنینهم الشدید إلی الماضی. کما یمکن القول إن هذه النظرة التقلیدیة إما تتحدّر من الآراء النقدیة الرائجة فی العصر ومن الوظائف التی عیّنها النقاد للکتاب والشعراء وإما تعود إلی الظروف النفسیة والاجتماعیة والسیاسیة أو الاعتقادیة التی عاشها الإنسان المسلم وساقته إلی عقلیة مختلفة عما کان رائجاً فی سائر العصور.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی و نقد کتاب «علوم‌البلاغة عند العرب و الفرس»

نویسنده در این مقاله کوشیده است تا با معرفی کتاب علوم البلاغة عند العرب و الفرس ارزش آن را در میان سایر کتب مشابه روشن،  و با نقد ساختارِ صوری و محتوایی، جایگاه کتاب را در میان پژوهش‌های بلاغت اسلامی و ایرانی ارزیابی کند. نویسنده‌ی کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده و به هدف ذکر شده در مقدمه‌ی کتاب که بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی در کنار هم و نشان دادن تأثیر و تأثر این دو عرصه در تقابل با ...

متن کامل

ترجمه، شرح و تحلیل کتاب الحب العذری عند العرب

چکیده: بیان رابطه ی عاطفی میان زن و مرد، اظهار عشق به محبوب و شکوه و گلایه از درد جدایی از مفاهیمی است که در موضوع غزل بدان پرداخته می شود. غزل با تأثیر از عوامل سیاسی و اجتماعی دچار تغییراتی در مضمون و محتوا گردید. تجلی غزل در دو گونه ی اباحی و عفیف است؛ غزل اباحی توجه زیادی به ارزش های اخلاقی ندارد و نگاه آن به زن، نگاهی مادی است، در غزل عفیف برخلاف غزل اباحی، ارزش های اخلاقی جایگاه ویژه ای...

تجلیات التراث العربی و الإسلامی عند ایلیا أبی ماضی

میراث عبارت است از آثار ادبی و اجتماعی و تاریخی قدیمی که به صورت مکتوب یا شفاهی از گذشته تاکنون برجای مانده است. شاعران معاصر عرب پس از عصر انحطاط و به دنبال آن آغاز عصر نهضت، بر آن شدند تا ضعفی را که در دوره انحطاط بر شعر چیره گشته بود از آن بزدایند. طلایه دار این جنبش که بعدها کلاسیک نامیده شد، "محمود سامی البارودی" است و هدف ایجاد این جنبش روی آوردن به میراث و زنده گردانیدن آن به منظور برطرف...

تحلیل گفتمان انتقادی لامیۀ العرب

گفتمان انتقادی، کارکرد زبان در جامعه و سیاست را بررسی می‌کند و معتقد است که عواملی همچون بافت تاریخی، روابط قدرت و سلطه، نهادهای اجتماعی و فرهنگی و ایدئولوژیکی، متن یا صورت زبانی و معانی جدید را به وجود می‌آورند. و گفتمان را می‌سازند. و در این رویکرد، زبان آینه ی شفافی نیست که حقایق را بنمایاند؛ بلکه شیشهی ماتی است که حقایق را تحریف می‌کند. بنابراین در این مقاله، سعی بر آن است تا ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 39

صفحات  205- 230

تاریخ انتشار 2016-09-04

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023